Hasan Rıza Paşa Çeşmesi

Kadıköy Moda’da Mühürdar Karakolu sokak ile Gürbüztürk Sokak kesişimindedir. Üç mermer cephesi olan bu tarihi çeşmenin suyu bugün de akmaktadır. Bazı kaynaklarda iki yan cephenin sıva, ön cephenin mermer olduğu yazmaktadır, muhtemelen yapılan restorasyon veya onarımlar sırasında tüm cepheleri mermer yaptırılmıştır. İşlek bir yer olmasına rağmen bir çok insan önünden geçer de farketmez çeşmeyi. Sakin, kendi halinde, gösterişsiz ama büyük de bir yapıdır. Ayrıca İstanbul’da aynı isimli 3 çeşme daha bulunmaktadır, bunlar Kadıköy Çarşı içinde, Beşiktaş’ta ve Rami’de yer almaktadır. Moda’daki Hasan Rıza Paşa Çeşmesi 1986 yılında Kadıköy Belediyesi tarafından restore edilmiş, 1994-1995 senelerinde de Mühürdar Lions Kulübü Derneği tarafından onarılmıştır.

Bugün çeşmenin hemen yanında Turp isimli vegan restoran, diğer yanında ise Doctrine isimli kahve dükkanı bulunmaktadır. Çeşmenin üst kısmı çeşmeyi sarmalayan apartmanın terası gibi kullanılmaktadır, 1980-2000 yılları arasındaki dönemde çeşmenin üzerinden aşağıya bu terasta yetişen saksı bitkilerinden sarkardı, bugün terasta bitki bulunmamaktadır.

Hasan Rıza Paşa Kimdir?

Cihan Seraskeri Rıza Paşa adıyla da bilinen Hasan Rıza Paşa 1809-1877 yıllarında yaşadı. Osmanlı Devleti için en yüksek askeri rütbesi olan Seraskerlik rütbesine ulaşmış bir askerdir. Ayrıca çeşitli hükûmet nazırlıkları ve valilikler yapmış bir devlet adamıdır. Hakkında detaylı bilgi için Wikipedia‘yı ziyaret edebilirsiniz.

Çeşmesi Kitabesi

Kitabe üzerinde şöyle yazar:

“Rıza Pâşâ yı zi-şan eyleyüb nev çeşme-sâr inşâ”

“Revan etti bu ayn-ı hoş-güvârı fi sebîlillah”

“Gelince âb attâşa kıldı târihin Sen’ih îşrab”

“Şu dil-cû çeşmeden âb oldu câri fi sebîllillah”

Çâker-i ashâb ve âl el-Fakîr Abbas Kemal 1280

Günümüz Türkçesi ile de:

Şan şöhret sahibi Rıza Paşa Allah rızası için bir çeşmelik inşa etti ve leziz suyunu da sebil etti. Suyla buluşunca susamışlar şair Senîh tarih için dedi ki; Allah için aktı bu güzel çeşmeden su,

Hattat: Ashab-ı Kirâmın ve Ehl-i beytin hizmetkârı el-Fakîr Abbas Kemal Miladi 1864